O modraszku arionie

Przyczyny tak szybkiego zaniku modraszka ariona wciąż nie są znane. Przypuszcza się, że ma na to wpływ przekształcanie siedlisk oraz zarastania suchych, śródleśnych łąk będących miejscem występowania tego gatunku.

Obecnie gatunek ten występuje na rozległym obszarze na kontynentu Euroazjatyckiego od Hiszpanii aż po Chiny i Japonię. Ariony spotykane są obecnie również na terenie Wielkiej Brytanii gdzie po ponad czterdziestoletniej nieobecności zostały ponownie sprowadzone i wypuszczone na wolność.
Historia zaniku tego gatunku w Anglii stanowi dziś przykład jak wciąż niewielka jest nasza wiedza na temat złożoności ekosystemów, w tym skomplikowanych zależności pomiędzy organizmami choćby tak odległymi jak króliki i motyle.

Niezwykła biologia modraszka ariona

Biologia modraszka ariona interesowała naukowców od dawna. Przez wiele lat próbowano rozwikłać tajemnice rozwoju tego motyla ale podejmowane próby jego hodowli kończyły się niepowodzeniem.
Początkowo rozwój modraszka ariona przebiega zupełnie normalnie: gąsienice żerują macierzankach, zjadając ich kwiaty i nasiona. Gdy po kilku tygodniach, wciąż niewielkich rozmiarów gąsienice osiągną czwarte stadium rozwoju - tracą nagle ochotę do dalszego żerowania i spadają na ziemię. W tym momencie trzymane w niewoli gąsieniczki po kilku dniach padały.

Tajemnice biologii ariona wyjaśnili dopiero w 1915 roku  brytyjscy naukowcy. Przeszukując podłoże w pobliżu roślin żywicielskich odnaleźli gąsienice i poczwarki modraszków w gniazdach mrówek wścieklic.
W wyniku dalszych badań okazało się, że mrówki same zanoszą gąsienice modraszka ariona do swych gniazd. Dzieje się tak za sprawą przekupstwa - napotkana przez mrówki gąsienica wytwarza w specjalnym gruczole słodką ciecz, która wybitnie smakuje wścieklicom. Dlatego mrówki tak chętnie zanoszą znalezione gąsienice do mrowisk. W gniazdach wścieklic następuje kolejna przemiana: gąsienice zaczynają wydzielać substancję pod wpływem, której  mrówki przestają się nimi interesować. Do tej chwili nieniepokojone gąsienice zaczynają zjadać potomstwo wścieklic. W mrowiskach zachodzi również przepoczwarczenie się motyli.
Również gąsienice innych modraszków są adoptowane przez mrówki m. in modraszka nausitousa i telejusa oraz modraszka oriona (zobacz też: Modraszek orion).

Ponowne zainteresowanie modraszkiem arionem, którego biologia wydawała się już dostatecznie zbadana na początku XX w, wynikało z szybkiego zanikania gatunku w Wielkiej Brytanii. Ustępowanie gatunku było spowodowane w wielu przypadkach zmianami siedlisk poprzez przekształcanie łąk i muraw w pastwiska, prowadzenie zalesień, a także ekspansję roślinności inwazyjnej. Jednak modraszek arion znikał również z gdzie występowały zarówno rośliny żywicielskie jak również mrówki wścieklice. Podejrzenie padło na kolekcjonerów, którzy mieli masowo wyłapywać motyla. Odpowiedzią na te obawy było wprowadzenie zakazu połowów. Specjalnie dla tego gatunku utworzono również 6 rezerwatów. Niestety zabiegi te nic nie dały. Jeszcze w 1950 roku arion występował w Anglii na 30 stanowiskach, a tamtejsze populacji liczyły około 100 tys. osobników.  W 1972 roku naliczono zaledwie 250 motyli na dwóch ostatnich stanowiskach. Los brytyjskiej populacji wydawał być się przesądzony. Wówczas podjęto wysiłki mające na celu jeszcze dokładniejsze zbadanie ekologii gatunku w celu określenia głównej przyczyny zaniku gatunku.

W wyniku badań okazało się, że przeżywalność gąsienic ariona zależy od gatunku mrówek jakie je adoptują. Motylowi bardziej odpowiadały ciepłolubne wścieklice uszatki, które preferowały tereny mocno nasłonecznione z niską roślinnością o wysokości 1 - 2cm. Kolonie tej mrówki ustępowały jednak swojej kuzynce wścieklicy szorstkiej. Działo się tak na skutek wzrostu roślinności. Okazało się, że roślinność wyższa zaledwie o dwa centymetry powodowała zmianę lokalnego mikroklimatu. W nowych warunkach przetrwać mogła jedynie wścieklica szorstka.
Wzrost roślinności spowodowany był ograniczeniem lub zaprzestaniem wypasu. Konsekwencjami tych zmian było zanikanie wścieklic, bez obecności których gąsienice ariona nie mogły dokończyć rozwoju. Gąsienica modraszka ariona w ciągu swojego życia zjada około 200 – 300 larw mrówek, z tego powodu jedynie w dużych gniazdach może dokończyć ona swój rozwój. Jednak nawet w dużych mrowiskach przeżyć mogą najwyżej  dwie gąsienice. Dlatego też, przetrwanie populacji motyla tak dalece uzależnione jest od obecności rozległych połaci odpowiednich siedlisk.
W latach czterdziestych XX wieku populacje ariona utrzymywały się w głównej mierze dzięki królikom, które skutecznie ograniczały rozrost roślinności. Niestety dekadę później choroba wirusowa przenoszona przez pchły zdziesiątkowała te zwierzęta. Do zaniku modraszka przyczyniła się więc m.in. pchła królicza.