Budowa zewnętrzna motyli

Ciało motyla pokryte jest chitynowym oskórkiem (szkieletem zewnetrznym), do którego przyczepione są mięśnie. Największe, poruszające skrzydłami mięśnie znajdują się w tułowiu.

Głowa

Głowa motyli pokryta jest oskórkiem, który tworzy tzw. puszkę głowową. Na głowie znajdują się dość duże oczy złożone, aparat gębowy oraz czułki. Wewnątrz głowy znajduje się centralny ośrodek nerwowy. W rozwoju zarodkowym głowa motyli powstaje w wyniku scalenia pierwszych 6 segmentów, co jest zjawiskiem charakterystycznym dla wszystkich owadów. Na pierwszym segmencie tzw. przedgębowym wykształcają się oczy, na drugim - czułki. Trzeci jest tzw. segmentem wstawkowym. Pozostałe trzy przekształcają się w poszczególne elementu otworu gębowego.

Oczy złożone

W rozwoju zarodkowym oczy owadów - w tym motyli - powstają na pierwszym z sześciu segmentów, z których kształtuje się głowa. Jest to tzw. segment oczny (akron). Oczy złożone motyli składają się z licznych, prostych oczek tzw. ommatidiów (fasetek). Czasami występują pojedyncze przyoczka.

Aparat gębowy

Motyle posiadają aparat gębowy typu ssącego. Jest on przystosowany do pobierania płynnego pokarmu, takiego jak nektar, sok wypływający z owoców czy pni drzew. Najbardziej charakterystycznym elementem aparatu gębowego motyli jest długa ssawka. Ssawka jest złożona z dwóch przylegających do siebie rynienek. Są to przekształcone szczęki I pary z bardzo wydłużonymi żuwkami zewnętrznymi. Warga dolna wraz z żuwaczkami jest prawie całkowicie zredukowana. Przy wardze dolnej znajdują się głaszczki szczęk II pary. W stanie spoczynku ssawka jest zwinięta w spiralę i schowana poniżej głowy. Podczas pobierania pokarmu ssawka jest rozwijana za pomocą specjalnych mięśni.

Wiele dorosłych motyli nie pobiera pokarmu np. niektóre pawice, barczatki, niektóre zawisaki, miernikowce. Żyją dzięki zapasom zmagazynowanym podczas stadium gąsienicy. Ich aparat gębowy jest silnie uwsteczniony. Takie przystosowanie ma swoje uzasadnienie - motyl nie zużywa energii na zdobywanie pokarmu, a zaoszczędzony czas poświęca na poszukiwanie partnera do rozrodu. Ceną takiego rozwiązania jest krótsze życie owada, które może trwać od kilku dni do kilku tygodni.

Czułki

Czułki są wyspecjalizowanymi narządami zmysłów dotyku i węchu. Na powierzchni czułków znajdują się liczne receptory zapachowe, zaś u nasady zlokalizowany jest narząd Jonsona, który odpowiedzialny jest za położenie ciała motyla w przestrzeni. Czułki motyli dziennych zazwyczaj zakończone są buławkami lub haczykami. Z kolei czułki ciem mogą mieć bardzo różną formę. Ze względu na ich budowę zostały one podzielone na: grzebieniaste, nitkowate, pierzaste, piłkowane, szczeciniaste, ząbkowane etc. U wielu gatunków występują różne rodzaje czułków z zależności od płci owada. Jest to tzw. dymorfizm płciowy. Przykładowo samiec lotnicy zyski ma czułki grzebieniaste, samica zaś nitkowate.

Tułów

Tułów motyli zbudowany jest z trzech segmentów – przedtułowia, śródtułowia i zatułowia. Na każdym z segmentów osadzone są odnóża. Zewnętrzne ścianki tułowia zbudowane są z czterech płytek. U góry znajduje się płytka grzbietowa (tergit), po bokach dwie płytki boczne (pleuryty) oraz płytka brzuszna – sternit. Tułów pełni przede wszystkim funkcje motoryczne. U motyli szczególnie ślinie rozwinięty jest śródtułów i zatułów. Na tych segmentach są bowiem osadzone skrzydła. Odnóża osadzone są pomiędzy płytką dolną, a płytkami bocznymi. Noga motyla składa się z pięciu części: biodra, krętarza, uda, golenia oraz zakończonej dwoma pazurkami stopy. Motyle posiadają 3 pary odnóży. U części rusałek przednie odnóża są zredukowane i służą głównie do czyszczenia czułków.

Skrzydła

Najbardziej charakterystycznym elementem ciała motyla są jego skrzydła. Szczególnie u motyli dziennych, w stosunku do wielkości ciała, są one duże i szerokie.  W stanie spoczynku motyle składają skrzydła nad ciałem. Skrzydła zbudowane są z cienkiej błony, która rozpięta jest na sztywnych żyłkach. U większości motyli dziennych rozkład żyłek jest podobny. Skrzydła motyli są pokryte dachówkowato ułożonymi łuskami. Łuski motyli zawierają pigmenty, dzięki którym możemy podziwiać różnokolorowe wzory na skrzydłach tych owadów. Rysunek na powierzchni skrzydeł ma zazwyczaj postać przepasek oraz umieszczonych pomiędzy nimi plamek lub oczek. Skrzydła motyli mogą mieć różne kolory; od pełnej gamy brązów, przez pomarańcze, żółcie, czerwienie, fiolety, błękity, biele i zielenie. Niektóre motyle po spodniej stronie skrzydeł mają srebrne „lusterka”, niektóre ćmy - złote plamy (zobacz: Rysunek na skrzydłach motyli).

U części motyli np. mieniaków i modraszków, a także u tropikalnych motyli z rodzaju morpho kolor skrzydeł powstaje w wyniku załamywania i interferencji promieni światła na powierzchni łusek. Dzięki temu zjawisku niektóre elementy skrzydeł lub cała ich powierzchnia mają efektowny metalicznie połyskujący kolor. Na skrzydłach motyli mogą znajdować się również łuski zapachowe. Wydzielane przez nie związki lotne ułatwiają odnajdowanie oraz identyfikację poszczególnych osobników podczas zalotów. Wydzielające substancje zapachowe łuski umiejscowione są najczęściej wzdłuż żyłek lub u nasady skrzydeł np. u perłowca malinowca. Przy wyborze partnera do rozrodu samice niektórych bielinków kierują się m. in. wyglądem skrzydeł samców, które świadczą o kondycji danego osobnika.
Oka na skrzydłach motyli mają za zadanie odstraszać potencjalnych wrogów takich jak ptaki. Ukazane nagle „oczy” dezorientują na moment atakującego ptaka. W ten sposób motyl zyskuje na czasie i  ma szansę uniknąć śmierci. Taką rolę pełni charakterystyczny rysunek na skrzydłach rusałki pawika. Znajdujące się na wierzchniej stronie skrzydeł „oczy” imitują źrenice dużych zwierząt. W momencie zagrożenia pawik rozchyla skrzydła ukazując odstraszający wzór. W pozycji spoczynkowej pawiki składają skrzydła.

Odwłok

Odwłok motyli składa się z 10 segmentów. Prawie wszystkie segmenty mają postać regularnych pierścieni. Jedynie ostatnie segmenty są przekształcone w zewnętrzne narządy płciowe. Narządy rozrodcze motyli są niepowtarzalne dla każdego gatunku, co znacznie pomaga w identyfikacji trudnych do oznaczenia gatunków motyli. Wewnątrz odwłoka znajduje się większość organów.